Κυριακή 8 Ιουνίου 2014

Η ιστορία μέσα από ένα φωτογραφικό λεύκωμα

Ο Valentinas Juraitis είναι φωτογράφος. Η γυναίκα του, μέχρι πριν από δυο χρόνια, παρακολουθούσε τα μαθήματα, ήθελε να μάθει ελληνικά. Πέρσι το ΤΕΓ δεν λειτούργησε καθόλου, οπότε σταμάτησε.
Μου έδωσε όμως σαν δώρο, ένα λεύκωμα του συζύγου της. Το οποίο έχει τον τίτλο "with the naked eyes", σκέφτομαι πως πιο κατάλληλη απόδοση στα ελληνικά θα ήταν "με μάτια ορθάνοιχτα"-αλλά δεκτές στα σχόλια οποιεσδήποτε άλλες προτάσεις.
Και τι φωτογραφίες έχει μέσα αυτό το λεύκωμα;
Φωτογραφίες από το 1970 μέχρι και το 2008. Οι τελευταίες δυο δεκαετίες της σοβιετικής Λιθουανίας και μετά. Ας βάλω εδώ τι λέει ο ίδιος στην αρχή του λευκώματος (η μετάφραση δική μου):
"Δεν είναι εύκολο να μιλάς για πράγματα αγαπημένα, που κρύβονται βαθιά στην ψυχή σου. Τέτοιες συζητήσεις είναι δύσκολες και ίσως αχρείαστες, μιας και συνήθως γίνονται περίπλοκες ή και τετριμμένες. Ιδιαίτερα αν οι δρόμοι, οι πλατείες, οι πεδιάδες, εκφράζουν τα αισθήματά σου καλύτερα από τα λόγια.
Το παλιό Βίλνιους, οι πεδιάδες της Suduva, οι βιομηχανίες στα Ουράλια με το μολυσμένο περιβάλλον τους. Κι εσύ απλώς φωτογραφίζεις όσα βλέπεις με μάτια ορθάνοιχτα (with naked eyes στο πρωτότυπο).
(κοινωνικοπολιτικά) συστήματα καταρρέουν, αξίες μεταβάλλονται, αγάλματα γκρεμίζονται. Και δεν μπορείς να μένεις αδιάφορος. Αυτές οι φωτογραφίες αντανακλούν όσα είδα μέσα από το φωτογραφικό φακό, τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτό το λεύκωμα είναι για την πτώση των συστημάτων, το κίνημα Sajudis (το κίνημα για την ανεξαρτησία 1988-1991), τις διαδηλώσεις και τα οικονομικά σοκ που περάσαμε. Αντανακλά τα κενά που αυτές οι αλλαγές άφησαν στις ψυχές των ανθρώπων και τα σημάδια που άφησαν στα χέρια τους".
Θα βάζω τακτικά φωτογραφίες από το λεύκωμα, θα φαίνονται σταδιακά οι αλλαγές στη χώρα και την κοινωνία. Ξεκινώντας σήμερα με τρεις φωτογραφίες, μια της δεκαετίας του '70 και δυο από τις αρχές της δεκαετίας του '80, όταν τίποτα δεν προμήνυε τις ανατροπές του τέλους εκείνης της δεκαετίας.
1974, κεντρική πύλη πανεπιστημίου
1984, Trakai, πιονέροι σε εκδήλωση
1980, λεωφόρος Kalvariju. Καμία σχέση με τη σημερινή λεωφόρο, για όποιον έχει βρεθεί στο Βίλνιους.